Henrijeta Laks je bila siromašna crnkinja iz SAD-a koja je preminula 4. oktobra 1951. godine od raka grlića materice. Imala je samo 31 godinu. Tokom lečenja, njen doktor u Džon Hopkins bolnici je uzeo uzorak ćelija sa njenog tumora, bez ičijeg znanja, i poslao kolegi Džordžu Greju. Doktor Džordž Grej je već 20 godina bezuspešno pokušavao da uzgaju ljudsko tkivo iz kultura. Laboratorijski tehničar je otkrio da Henrijetine ćelije, za razliku od svih ostalih, mogu da se umnožavaju i normalno žive van ljudskog tela. Kada su doktori ovo otkrili bili su zapanjeni i oduševljeni, jer su sada mogli da slobodno vrše eksperimente sa ljudskim ćelijama.
Ono što je specifično kod njenih ćelija je da one nikada ne umiru, u poređenju sa normalnim ljudskim ćelijama. Normalno ljudske ćelije umru nakon nekoliko umnožavanja. Henrijetine ćelije čak mogu da prežive i van ljudskog tela što je jedinstveni slučaj. One se bez problema umnožavaju u laboratorijskim uslovima već 60 godina i naučnici pretpostavljaju da mogu neograničeno dugo da traju.
Henrijetine besmrtne ćelije su poslužile za mnogobrojna naučna istraživanja. Lek za mnoge bolesti je otkriven upravo zahvaljujući njenim ćelijama. Neke od tih bolesti su grip, herpes, leukemija, hemofilija i mnoge druge. Njene ćelije su čak poslate i u svemir kako bi se ispitalo da li ljudsko tkivo može da izdrži nultu gravitaciju. Naučnici su ćelije toliko puta umnožili da bi danas one sve zajedno težile oko 50 miliona tona. Maltene ne postoji naučna laboratorija u svetu koja nije radila sa Henrijetinim ćelijama.
Henrijeta je preminula od trovanja, u odvojenoj crnačkoj bolnici (tada je u Americi još prilično bila raširena segregacija crnaca i belaca), osam meseci nakon što joj je dijagnoziran rak. Nikada nije saznala kako su njene ćelije postale bitne za nauku i mnogima omogućile da zarade milione. To je bio prvi biološki materijal koji se kupovao i prodavao.
Njeni potomci i dalje žive u siromaštvu, i do skora nisu ni znali da su njene ćelije bile uzete i koliko su doprinele napretku medicine. Naučnici su sve do 1970. godine skrivali pravo poreko ćelija, i za njih su koristili pseudonim Helen Lejn.
Нема коментара:
Постави коментар